En dan zijn we nu aan de brieven van Paulus toe. Paulus, de grootste apostel. De meest omstreden apostel. Zijn uitspraken hebben vrouwen tot op de dag van vandaag buitenspel gezet. Hij beschouwt homoseksualiteit als tegennatuurlijk, waardoor mijn soort mensen nog steeds door veel kerken wordt buitengesloten. En niet alleen door kerken.
Wat moet ik dan als lesbische vrouw met deze teksten? Het boekje Een ontmoeting met Paulus van Jan Nauta heeft me geholpen om daar mijn weg in te vinden. Hij heeft het in hoofdstuk 5 over vrouwen in de gemeenten. Nauta schetst een beeld van de positie van vrouwen in de eerste eeuw na Christus en stelt dat Paulus in zijn uitspraken vaak een man van zijn tijd is geweest. Maar Paulus noemt ook veel vrouwen met een leidinggevende rol. Soms is hun positie door de vertalers naar beneden bijgesteld. Waar een woord als het over mannen gaat weergegeven wordt met ‘leidinggeven’, staat er als het over een vrouw gaat ‘bijstand verlenen’. Door Paulus worden deze vrouwen hogelijk gewaardeerd. En zijn teksten over vrouwen die geen aanstoot moeten geven en hun mond moeten houden, zouden best eens ingegeven kunnen zijn door angst. Immers, vrouwen die op de voorgrond treden waren in zijn tijd vaak publieke vrouwen. En daarmee moest de gemeente van Christus vooral niet geassocieerd worden!
Er zijn ook teksten die een bevrijdende werking hebben voor vrouwen en anderen in moeilijke posities. Nauta verwijst naar Galaten 3:28:
‘Er zijn geen Joden of Grieken meer, slaven of vrijen, mannen of vrouwen - u bent allen één in Christus Jezus.’
En hij verbaast zich erover hoe weinig deze woorden hebben doorgewerkt in de geschiedenis van de officiële kerk.
Maar laat ik het hebben over de mooie dingen die Paulus heeft geschreven. Toen we in onze leesgroep de laatste afspraak maakten, zagen we in het leesrooster dat we in de afgesproken week I Korintiërs zouden lezen. ‘Dan wil ik graag I Korintiërs 13 lezen,’ zei ik direct. Inderdaad, dat is het stuk over de liefde. Eén van de mooiste stukken die ik in de bijbel kan aanwijzen. Het is vaak gekozen als lezing in een huwelijksviering. Maar het gaat natuurlijk niet over de liefde tussen twee mensen. Het gaat over de liefde van God voor de mensen. Over de liefde die nooit zal vergaan. De liefde die straks komt, en die ons kennen volledig zal maken
‘zoals ikzelf gekend ben’
zegt Paulus in vers 12. Daarom wil ik dit stuk laten horen als ik dood ben. Als ik volledig zal kennen. Maar dat duurt nog wel even, mag ik hopen.
Dat ene hoofdstuk is lyrisch van toon. Paulus trakteert ons in andere stukken vaak op stevige redeneringen, die ik lang niet altijd kan volgen. Hij zegt zelf (Romeinen 6:19):
'ik druk me zo gewoon mogelijk uit, omdat het anders uw begrip te boven gaat’.
Misschien dat het voor zijn contemporaine lezers te begrijpen was, maar voor ons toch vaak niet. Wel herken ik op diverse plaatsen de teksten waarop allerlei kerkelijke meningen zijn gebouwd. Niet alleen over homoseksualiteit en de positie van de vrouw, ook over de plaats van de wet en over de zondige natuur van de mens. Het is duidelijk dat de uitspraken van Paulus sterk de richting van de kerk hebben bepaald.
Maar gelukkig heeft hij ook dit stuk over de liefde geschreven.